John Dee - historia maga królowej

 

John Dee - angielski okultysta, alchemik, kabalista, matematyk, filozof i badacz wiedzy tajemnej, a także nadworny mag i astrolog królowej Elżbiety I, funkcjonujący na dworze królewskim pod pseudonimem "007", który nadała mu Korona Brytyjska. Jako jeden z najważniejszych geniuszy XVI wieku, aktywnie promował matematykę i astronomię, a także poczynił ogromne postępy w nawigacji i optyce, które pomogły Anglii stać się czołową potęgą imperialną na świecie. Jego prace teoretyczne obejmowały również koncepcję prędkości światła oraz prototypy teleskopów i paneli słonecznych. Ukuł nawet idee Imperium Brytyjskiego i jako doradca królowej Elżbiety I przyczynił się do jego powstania. Pomimo to nie znalazł się w głównym nurcie historii, gdyż połowę swojej kariery spędził na praktykach magicznych opracowując system kontaktowania się z "aniołami Boga" (jednakże do tego jeszcze wrócimy).

John Dee urodził się 13 lipca 1527r w Londynie. Jego nazwisko "Dee" odzwierciedla walijskie "du" co oznacza "czarny". Dee w wieku 15 lat kończy studia licencjackie a jego umiejętności zostają uznane na tyle, iż w wieku 19 lat zostaje jednym z założycieli Trinity College (uniwersytetu w Cambridge), utworzonego przez Henryka VIII Tudora. W wieku 21-24 lat dużo podróżował po Europie, studiując w Louvain (Belgia) i Brukseli oraz uczęszczając na wykłady w Paryżu, zaprzyjaźniając się z wieloma znanymi postaciami historycznymi, zwłaszcza z matematykami i kartografami. Do Anglii wrócił z dużą kolekcją instrumentów matematycznych i astronomicznych. W 1554r, gdy miał 27 lat, zaproponowano mu stanowisko w Oxford University, ten jednak odmówił, powołując się na obraźliwy dla niego nacisk uniwersytetów angielskich na retorykę i gramatykę ponad filozofię i nauki takie jak arytmetyka, geometria, muzyka i astronomia, które uważał za o wiele ważniejsze. W wieku 28 lat Dee został aresztowany i oskarżony o przestępstwo "obliczania", ponieważ postawił horoskopy z odniesieniem do królowej Mary I Tudor i księżniczki Elżbiety (późniejszej królowej Elżbiety I). Podniesiony zostaje wobec niego zarzut zdrady królowej Mary I. Dee skutecznie oczyszcza się z zarzutów jednakże zostaje przekazany katolickiemu biskupowi na tzw. "badanie religijne". Po oczyszczeniu swojego imienia, rok później, Dee przedstawia królowej Mary I wizjonerski plan zebrania starych książek, rękopisów i zapisków oraz założenia biblioteki narodowej. Królowa nie zgadza się go jednak zrealizować, w wyniku czego Dee zaczyna poszerzać swoją osobistą bibliotekę w Mortlake (miejscowość niedaleko Londynu), nabywając książki i rękopisy z Anglii oraz reszty Europy, dzięki czemu biblioteka ta dość szybko staje się największą biblioteką w Anglii i zaczyna przyciągać wielu uczonych.

Rok 1558 staje się dla Johna Dee momentem przełomowym, gdyż królowa Elżbieta I Tudor, obejmując tron wyznacza go na swojego doradcę astrologicznego i naukowego, powierzając mu nawet wybranie daty jej koronacji. Przez kolejnych 20-parę lat Dee udziela się jako doradca królowej w odkrywczych podróżach Anglii, zapewniając pomoc techniczną w nawigacji i wsparcie ideologiczne w celu stworzenia "Imperium Brytyjskiego" (terminu, którego to użył jako pierwszy), tworząc również wiele dzieł poświęconych tematyce okultyzmu i nauki.

Na początku lat 80. XVI wieku, 53-letni wówczas John Dee, niezadowolony z postępów w poznawaniu tajemnic przyrody oraz malejących wpływów i uznania w kręgach dworskich, rozpoczyna bardziej energiczny zwrot w kierunku tego co nadprzyrodzone, jako sposobu zdobywania wiedzy. Stara się kontaktować z duchami za pomocą zwierciadeł oraz kryształowej kuli. W 1581r, wspomina w swoim dzienniku, że Bóg wysłał "dobrych aniołów", aby bezpośrednio komunikowały się z prorokami, uważając się za jednego z nich. Rok później spotyka medium Edwarda Kelleya (Kelley miał wtedy zaledwie 27 lat), który to robi na nim ogromne wrażenie i wspólnie prowadzą "duchowe konferencje" celem których jest nawiązanie kontaktu z "aniołami Boga". Wspólnie z Kelleyem odkrywają język enochiański, który jak twierdził w swoich dziennikach jest przypuszczalnie "językiem, którym Bóg stworzył świat" a którym to później wedle jego twierdzeń miał się posługiwać Adam w Raju do porozumiewania się z Bogiem i aniołami oraz do nazwania wszystkich stworzonych rzeczy.

Spisywanie enochiańskiego rozpoczyna się 26 marca 1583r, kiedy John Dee opisuje swoje wizje z kryształowej kuli, podczas których miał zobaczyć charakterystyczny alfabet złożony z 21 liter. Kilka dni później Kelley zaczął otrzymywać pierwsze teksty w języku enochiańskim co zaowocowało powstaniem "Liber Loageath" (Księgi Boskiej Mowy), zawierającej 49 zapisanych wielkimi literami tablic. Dee oraz Kelley twierdzili, że anioły nigdy nie przetłumaczyły tekstów zapisanych w Księdze. Reszta tekstów miała być odebrana za pośrednictwem Kelley'a w 1584 w Krakowie, na dworze króla Stefana Batorego, gdzie obaj gościli przez jakiś czas. Zawierały one tłumaczenia na angielski i dostarczyły podstaw dla enochiańskiego słownictwa, jakie dzisiaj znamy. John Dee poświęca dziesięć lat na obcowanie z aniołami i archaniołami Boga, które to wedle ich twierdzeń miały wykorzystywać Johna Dee oraz Edwarda Kelleya jako agentów do ustanowienia Nowego Porządku Świata, mającego zjednoczyć wszystkie religie monoteistyczne i ostatecznie zdominować cały glob. Dee był zainteresowany komunikowaniem się z aniołami, gdyż wierzył, że pomogłyby mu one rozwiązać tajemnice niebios poprzez matematykę, optykę, astrologię, naukę i nawigację. W 1587r. na "duchowej konferencji" w Czechach, Kelley powiedział Johnowi Dee, że anioł Uriel nakazał mężczyznom dzielić się całym mieniem, w tym żonami. Być może czyniąc to Kelley chciał tak naprawdę zakończyć zależność od Dee robiąc u niego za "wróżkę" na coraz dłuższych, częstych "konferencjach duchowych". Dee słysząc o nakazie dzielenia się żonami, natychmiast przerwał konferencje a sam nakaz wywołał u niego udrękę, jednakże najwyraźniej nie wątpił w prawdziwość przekazu w wyniku czego najprawdopodobniej on i Kelly dzielili swoje żony. Dziewięć miesięcy później urodził żonie Johna Dee urodził się syn, który prawdopodobnie został poczęty przez Edwarda Kelleya, gdyż ten miał w tamtym czasie 32 lata a Dee 60. Pomimo to Dee wychowywał syna jak własnego.

Po 6 latach pobytu za granicą John Dee wrócił do Mortlake zastając swój dom i bibliotekę w demolce, a wiele ze swoich drogocennych narzędzi i książek rozkradzionych. Ponadto odkrył, że rosnąca krytyka praktyk okultystycznych sprawiła, że ludzie w Anglii byli wobec niego jeszcze mniej gościnni. Szukał więc wsparcia u królowej Elżbiety I, która to miała nadzieję, że uda mu się przekonać jego byłego współpracownika Kelleya do powrotu i rozwiązania problemów ekonomicznych Anglii poprzez alchemię, którą to Kelley się w tym czasie zajmował. Ostatecznie mianowała Johna Dee opiekunem Christ's College w Manchesterze. John Dee miał wtedy 68 lat.

W wieku 78 lat John Dee opuścił Manchester, aby powrócić do Londynu. W tym czasie królowa Elżbieta I już nie żyła, a panujący wtedy Jakub I nie udzielił mu żadnego wsparcia, w efekcie czego Dee spędził ostatnie lata życia w nędzy w miejscowości Mortlake, będąc zmuszonym do sprzedaży posiadanych rzeczy, aby być w stanie utrzymać siebie i swoją córkę, która to opiekowała się nim aż do jego śmierci w 1609r.

Ku pamięci Johna Dee w 2013r. na południowej ścianie kościoła św. Marii Dziewicy w Mortlake, umieszczono tablicę pamiątkową wraz z napisem o treści "W pobliżu tego miejsca leżą szczątki JOHNA DEE MA URZĘDNIKA W ŚWIĘCENIACH 1527-1609 Astronom. Geograf. Doradca królowej Elżbiety I".

Zachowały się również niektóre z przedmiotów wykorzystywanych niegdyś przez Johna Dee w trakcie jego "konferencji duchowych", dzięki czemu można je dzisiaj obejrzeć w Muzeum Brytyjskim w Londynie. A zachowały się dokładniej:

-obsydianowy kultowy obiekt Azteków w kształcie lustra ręcznego, sprowadzony do Europy pod koniec lat dwudziestych XVI wieku, zwany "Dee's Speculum"

-małe pieczęcie woskowe używane do podparcia nóg stołu, przy którym przeprowadzano sesje

-duży, bogato zdobiony wosk zwany "Pieczęcią Boga", używany do podtrzymywania kryształowej kuli używanej przy sesjach

-złoty amulet z wygrawerowanym przedstawieniem jednej z wizji Kelleya

-kryształowa kula o średnicy 6cm (w grudniu 2014r została skradziona, ale wkrótce potem odzyskano ją)

Prace Johna Dee, wywarły znaczący wpływ na rozwój za równo współczesnej nauki jak i rozwój badań nad okultyzmem, inspirując m.in. takie osobistości jak Sir Francis Bacon (jeden z twórców empiryzmu i nowożytnej metody naukowej), Jack Parsons (pionier z zakresu badań nad stałym paliwem rakietowym), Aleister Crowley oraz Anton LaVey. Wśród ocalałych prac Johna Dee, dostępnych aktualnie znajdują się takie pozycje jak:

"Monas Hieroglyphica" (1564),

"Wstęp do Billingsley za Euklidesa" (1570),

"Ogólne i rzadkie pomniki dotyczące doskonałej sztuki nawigacji" (1577),

"O mistycznej regule siedmiu planet" (1583).

Jako ciekawostkę warto też wspomnieć, iż członkowie ruchu różokrzyżowców twierdzili, że Dee jest jednym z nich. Istnieją jednak wątpliwości, że za życia Johna Dee istniał zorganizowany ruch różokrzyżowców oraz nie ma żadnych dowodów na to, że należał on do jakiejkolwiek tajnej wspólnoty. Adnotacja: oryginalny artykuł został napisany przeze mnie w dniu 20 kwietnia 2020r i wszelkie jego kopie również są mojego autorstwa.