Biblijne piekło - czy istnieje?

 

Ponieważ pytania dotyczące istnienia piekła pojawiają się dość często a łatwo dostępnych, rzetelnych analiz tego tematu w internecie brakuje, postanowiłem napisać post w którym postaram się go trochę rozjaśnić.

Czy piekło jako miejsce istnieje? To pytanie pojawia się w umysłach wielu osób, a zwłaszcza wśród tych, którzy zaczynają swoją przygodę z okultyzmem. Twierdzenia o istnieniu piekła stanowią też idealny straszak ze strony religii takich jak chrześcijaństwo (choć także nie wszystkich do czego nawiąże w dalszej części tego tekstu) a wykorzystanie niezwykle popularnego motywu piekła w popkulturze jedynie ten strach napędza, utwierdzając wśród ludzi przekonanie o jego istnieniu. Skąd jednak wziął się w ogóle pomysł jakoby takie miejsce miało istnieć? Jako źródło jest tu podawana najczęściej Biblia zatem od niej zaczniemy.

W Biblii mamy do czynienia z dwoma miejscami, które można nazwać piekłem. Pierwsze nazywa się Szeol (w języku greckim Hades) a drugie nazywa się Hinnom (w języku greckim Gehenna). Przyjrzyjmy się na początek ich opisom...

SZEOL/HADES/OTCHŁAŃ:
"nie słuchał pociech, mówiąc: «Już w smutku zejdę za synem moim do Szeolu». I ojciec jego go opłakiwał." [Rdz 37:35]
"Jeśli go spotka jakie nieszczęście, gdy pójdzie z wami, sprawicie, że moja siwizna zstąpi do Szeolu i to w wielkim żalu!»" [Rdz 42:38]
"«Jeżeli i tego drugiego zabierzecie ode mnie i spotka go jakieś nieszczęście, moja siwizna zstąpi do Szeolu wśród niedoli»." [Rdz 44:29]
"Siwizna naszego ojca zstąpi do Szeolu ze zgryzoty." [Rdz 44:31]
"Czy aż do nieba masz być wyniesiony? Aż do Hadesu zejdziesz." [Mt 11:23, Łk 10:15]
"I na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy Hadesu go nie przemogą" [Mt 16:18]
"I moje ciało spoczywać będzie w nadziei, że nie zostawisz duszy mojej w Hadesie" [Dz 2:26-27]
"Ani nie pozostanie w Hadesie, ani ciało Jego nie ulegnie rozkładowi." [Dz 2:31]
"Oto jestem żyjący na wieki wieków i mam klucze śmierci i Hadesu." [Ap 11:17-18]
"Oto koń trupio blady, a imię siedzącego na nim Śmierć, i Hades za nim podążał. I dano im władzę nad czwartą częścią ziemi, by zabijali mieczem i głodem, i morem, i przez dzikie zwierzęta" [Ap 6:8]
"I morze wydało zmarłych, co w nim byli, i Śmierć, i Hades wydały zmarłych, co w nich byli, i każdy został osądzony według swoich czynów. A Śmierć i Hades wrzucono do jeziora ognia. To jest śmierć druga - jezioro ognia." [Ap 20:13-14]

Kraina, która to nazywana jest tu po hebrajsku Szeol, po grecku Hades a w polskich tłumaczeniach występuje najczęściej jako Otchłań jest tu przedstawiana jako miejsce w które udają się dusze po śmierci (tj. swoista kraina zmarłych). Na co warto zwrócić uwagę, cytat z Dziejów Apostolskich (Dz 2:31), który to odnosi się do biblijnego Mesjasza wskazuje, że również on tam trafi ("nie pozostanie w Hadesie") choć później go opuści. Szeol jest tu więc przedstawiany jako kraina zmarłych do których trafiają po śmierci wszyscy. Również gdy sięgniemy do wykładni żydowskiej z czasów Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej znajdziemy tam opis Szeolu jako "miejsca ciemności do którego trafiają po śmierci wszyscy ludzie" a nie jedynie dobrzy lub źli. Szeol można też tłumaczyć jako "miejsce błagania". Zarówno odstępcy jak i ludzie wierni biblijnemu Bogu przebywali tam wspólnie pogrążeni w swoistym śnie oczekując. W późnych pismach okresu Drugiej Świątyni Jerozolimskiej pojawia się myśl, że Szeol jest stanem pośrednim przechowującym dusze na dzień sądu ostatecznego. Jest on więc w dużym uproszczeniu krainą zmarłych.

HINNOM/GEHENNA/PIEKŁO:
"Dlatego przyjdą dni - wyrocznia Pana - że to miejsce nie będzie się już nazywało Tofet ani doliną Ben-Hinnom, lecz Doliną Mordu." [Jr 19:6]
"A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Pustogłowy, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: "Bezbożniku", podlega karze Piekła." [Mt 5:22]
"Jeśli więc prawe twoje oko jest ci powodem do grzechu, wyłup je i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało być wrzucone do Piekła ognistego." [Mt 5:29]
"Lepiej jest dla ciebie jednookim wejść do życia, niż z dwojgiem oczu być wrzuconym do Piekła ognistego." [Mt 18:9, Mk 9:47]
"Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo obchodzicie morze i ziemię, żeby pozyskać jednego współwyznawcę. A gdy się nim stanie, czynicie go dwakroć bardziej winnym Piekła niż wy sami." [Mt 23:15]
"Węże, plemię żmijowe, jak wy możecie ujść potępienia w Piekle?" [Mt 23:33]
"Lepiej jest dla ciebie ułomnym wejść do życia wiecznego, niż z dwiema rękami pójść do Piekła w ogień nieugaszony" [Mk 9:43]
"Bójcie się Tego, który po zabiciu ma moc wtrącić do Piekła. Tak, mówię wam: Tego się bójcie!" [Łk 12:5]

Ok, mamy więc nasze biblijne piekło. Wszystkie cytaty poza pierwszym dotyczące owego Piekła pochodzą z Nowego Testamentu w którym to Piekło zostało zapisane w języku greckim jako "géenna". Sięgamy więc po wyjaśnienie znaczenia tego zwrotu na stronie biblehub.com i oto co tam znajdujemy takie oto wyjaśnienie: "Gehenna, dolina na zachód i na południe od Jerozolimy" oraz "pierwotnie nazwa doliny lub jamy pod Jerozolimą, miejsce pod ziemią, miejsce kary za zło.". Znajdujemy tam też informację o pochodzeniu tego zwrotu, która brzmi następująco - "transliteracja hebrajskiego terminu Gêhinnōm, „dolina Hinnom”) - Gehenna, czyli Piekło (zwane w Objawieniu „jeziorem ognia”, co warto zapamiętać w zestawieniu z ostatnim z przytoczonych wyżej cytatów odnoszących się do Szeolu). Dowiadujemy się więc, że nasze biblijne "Piekło" nie jest miejscem w zaświatach, lecz fizycznym miejscem na Ziemi - Doliną Hinnom, znajdującą się z na granicy miasta Jerozolimy, której to duża część znajduje się pod ziemią i do której to trafiają łamiący prawo biblijnego Boga. Dalsze poszukiwania informacji nt. Doliny Hinnom (tj. naszego biblijnego "piekła") doprowadzają nas do kolejnych ciekawych informacji z których wynika, iż Dolina Hinnom była doliną, która w czasach starożytnych wyznaczała granice miasta Jerozolimy. Znajdowała się ona za bramą miasta zwaną Hersit i była pierwotnie wysypiskiem śmieci, miejscem kremacji zwłok przestępców oraz tych, którym odmówiono z różnych względów normalnego pogrzebu. W Dolinie Hinnom utrzymywano stale palące się ognie, a na jej środku znajdowało się wzniesienie zwane Tofet, na którym król judzki Achaz złożył niegdyś bogu Molochowi w ofierze własnych synów spalając ich w ogniu (czego potwierdzenie znajdujemy w Biblii w 2 Księdze Kronik 28:3). Od tego momentu traktowana jest ona jako miejsce przeklęte i stała się symbolem bałwochwalstwa, kultu Molocha, hańby oraz niegodziwości.

Co jednak z religiami poza chrześcijaństwem? W islamie sprawa jest dość prosta, gdyż nazwa nadana piekłu z jaką się tam spotykamy to "Jahannam" i pochodzi bezpośrednio od hebrajskiego ge-hinnom. Mało jednak osób zdaje sobie sprawę, iż koncepcja piekła pojawia się również w buddyzmie, hinduizmie i dżinizmie, gdzie ogólna nazwa dla piekła to Naraka. Tu sprawa nie jest aż tak prosta, gdyż nazwa ta pochodzi z sanskrytu i występuje już w Wedach. Przyjrzyjmy się więc czym jest według nauk tych religii owa Naraka.

NARAKA:
Przede wszystkim nie jest ona postrzegana jako miejsce wiecznego potępienia. Naraka w Wedach jest miejscem, gdzie dusze są wysyłane na odpuszczenie grzechów, gdzie "dusze wiecznie wędrujące" mogą doświadczyć naraki jako formy odpłaty za grzechy, aby po upływie okresu kary odrodzić się na Ziemi w ludzkich lub zwierzęcych ciałach. Naraka jest więc czymś zbliżonym do współczesnego wyobrażenia czyśćca, lecz w przeciwieństwie do tego, narak jest więcej niż jedna i nie ma tu żadnej boskiej siły zaangażowanej w określenie wejścia i wyjścia z naraki (za wyjątkiem hinduizmu, gdzie decyduje o tym bóstwo Yama). Byt trafia tu zgodnie z prawem naturalnym: prawem karmy i pozostaje on tu aż do wyczerpania negatywnej karmy, która go tam przyniosła. W dżinizmie znajdziemy też wzmiankę o tym, jakoby naraki znajdowały się na siedmiu ziemiach w dolnej części wszechświata.

Na zakończenie:
Gdy już dowiedzieliśmy się tego wszystkiego, wróćmy więc do pytania postawionego w tytule postu i rozwińmy je do takiej formy w jakiej jest najczęściej stawiane - Czy piekło jako miejsce wiecznego potępienia w którym to dusze są torturowane i cierpią wieczne męki istnieje? Opierając się o całą wiedzę, jaką zgromadziliśmy powyżej (a którą i tak przedstawiłem w skrócie) możemy śmiało stwierdzić, że nie ma ku temu żadnych racjonalnych podstaw a koncepcje jego współczesnego wyobrażenia możemy śmiało włożyć pomiędzy bajki. Natomiast piekło wspomniane w Biblii możemy odwiedzić jeszcze za życia, robiąc sobie wycieczkę do Izraela.

Adnotacja: oryginalny artykuł został napisany przeze mnie w dniu 1 lutego 2020r i wszelkie jego kopie również są mojego autorstwa.