Ezoteryzm i egzoteryzm

 

Dzisiaj chciałbym poruszyć tematykę, która bardziej doświadczonym adeptom oraz osobom obeznanym w okultyzmie jest znany dość dobrze. Pomimo tego jednak odnoszę wrażenie, że za mało się o nim mówi i jest on często pomijany, choć stanowi on jeden z filarów zrozumienia do którego dążymy.

Na początek wyjaśnijmy dwie definicje:

Wiedza ezoteryczna jest wiedzą dostępną jedynie dla wtajemniczonych (najczęściej w magię/okultyzm). Jest wiedzą ukrytą, tajną, zastrzeżoną dla wybranych.

W opozycji do wiedzy ezoterycznej mamy wiedzę egzoteryczną (zwracam na literę G w wyrażeniu), która jest wiedzą powszechną, dostępną publicznie. Wiedzą przeznaczoną dla ogółu.

Tak więc mamy dwa przeciwstawne sobie bieguny - ezoteryzm jako wiedzę dostępną dla wtajemniczonych i egzoteryzm jako wiedzę dostępną dla wszystkich.

Jak nie trudno zauważyć z czasem wiedza ezoteryczna ulega egzoteryzacji a wiedza egzoteryczna ezoteryzacji. Jeden dąży do dziewięciu a dziewięć do jednego. To co było niegdyś wiedzą powszechną jest zapominane a to co było wiedzą zastrzeżoną się upowszechnia. Mógłbym tu się skupić na rozważaniach w zakresie dlaczego mechanizm ten istnieje i co go warunkuje, jednak nie to jest celem tego postu. Zamiast tego chciałbym zwrócić uwagę na coś innego - wiedza egzoteryczna nie może zaistnieć bez wiedzy ezoterycznej. Aby coś stało się powszechne musi być najpierw pilnie strzeżonym sekretem. Sekretem, który nim ulegnie egzoteryzacji (upowszechnieniu) jest znany jedynie dla nielicznych, którzy zostali w ten sekret wtajemniczeni. I tu przechodzimy do zasady milczenia.

Po co to milczenie? Dlaczego nie mówić o wszystkim otwarcie? Dlaczego w każdym przypadku nie podzielić się tą wiedzą z kimś innym?

Pierwszym z czego musimy sobie zdawać sprawę, to władza jaką daje posiadanie niektórych informacji. Im większą wiedzę ezoteryczną posiadamy, tym większa jest nasza władza, tym bardziej wolni jesteśmy i tym bardziej rozumiemy otaczający nas świat. Dlaczego więc zatem nie podzielić się tą wiedzą z innymi, aby ich wyzwolić? Tu zdecydowanie najpowszechniejszą jest chęć kontroli jednostek niewtajemniczonych, uzyskując w ten sposób nad nimi, pewną formę władzy. Przyczyną może jednak też być niegotowość określonej jednostki do poznania owej wiedzy. Co zatem decyduje o tym czy wybrana jednostka jest gotowa, aby z tą wiedzą ją zapoznać? Można w zasadzie określić kilka kryteriów:

1. Jak zareaguje owa osoba na wiedzę ezoteryczną w kontekście własnych przekonań?

W zależności od człowieka reakcje mogą być różne. Definitywnie wyklucza się tu fanatyków religijnych i dogmatycznych a także osoby silnie wierzące w to, iż nie ma prawdy doskonalszej niż ich własna, niezdolnych do przyznania przed samym sobą, iż mogą tkwić w błędzie, uznając za prawdę coś co nią nie jest. Ujawnienie takiej wiedzy dla osoby nieprzygotowanej do jej poznania pod tym kątem, może doprowadzić za równo do wywrócenia całego świata tej osoby do góry nogami jak i reakcji skrajnie agresywnych, otwarcie szkodliwych.

2. Czy owa osoba zrozumie wiedzę, którą jej się przekaże tak jak powinna?

Pomijając przypadki osób, którym całkowicie obcym jest myślenie abstrakcyjne czy też tych niewykazujących podstawowych cech istot rozumnych, mamy także takie w przypadku których osoby te tkwią w błędnych przeświadczeniach, które mogą prowadzić do błędnego zrozumienia pewnych koncepcji lub dobudowywania wokół nich błędnych przeświadczeń/interpretacji z których mogą wyciągnąć równie błędne wnioski. Najprostszymi tego przykładami są choćby sposoby rozumienia Boga, rozumienie terminu magia czy choćby utożsamianie określonych wyrażeń z jednym określonym systemem wierzeń, przypisując mu przy tym wiele błędnych założeń (m.in. pośpieszne wnioskowanie).

3. Co owa osoba z tą wiedzą zrobi?

Zapoznając kogoś z wiedzą ezoteryczną wypada również zastanowić się co taka osoba z tą wiedzą zrobi i po co jest jej ona potrzebna. Osoba taka może tą wiedzą wykorzystać za równo jako narzędzie do rozwoju siebie, pomagania innym czy poprawy otaczającej ją rzeczywistości, jednak może i wykorzystać ją jako narzędzie do zniewalania innych, licznych manipulacji czy nawet bezpodstawnego zaszkodzenia innej osoby lub narzędzie własnej autodestrukcji. Z prostych zatem przyczyn, wiedzę tą powinno się trzymać z daleka od osób, które sprawiają wrażenie niepoczytalnych, chorych psychicznie, mających problemy emocjonalne, porywczych czy też im podobnych. Osobom takim daje się najczęściej substytut w formie wiedzy egzoterycznej, która pozoruje wiedzę ezoteryczną nie będąc jednak nią w pełni.

4. Czy osobie takiej można zaufać?

Wtajemniczając wybrane osoby w wiedzę ezoteryczną musimy się liczyć z tym, iż nasza władza/kontrola nad taką osobą maleje. Wyzwalamy ją zatem spod swojej kontroli ufając, że nie obróci się przeciwko nam a prędzej stanie po naszej stronie. Musimy więc mieć pewność, że wyzwolenie/wtajemniczenie nie będzie się dla nas wiązało z jakąkolwiek stratą czy też negatywnymi konsekwencjami takich działań. Inaczej osoba taka, gdy dorówna nam swą wiedzą lub umiejętnościami może stanowić dla nas realne zagrożenie, które sami stworzyliśmy.

Na końcu ostatnie kryterium...

5. Czy osoba ta potrafi dochować tajemnicy jej powierzonej?

Powodem dla którego owa tajemnica jest tak ważna, jest pewność, iż wiedza, która w rękach niewłaściwych osób może być niebezpieczna nie trafi do niewłaściwych osób. Zwłaszcza do takich, którzy zaszkodziliby nią nam lub nawet sobie samym.

6. Czy zatem wiedza ezoteryczna jest naprawdę taka niedostępna? Niekoniecznie, jednak w pewnym stopniu owszem. Wielu okultystów pisze swoje dzieła wg. pewnego klucza, porównań, alegorii lub niedopowiedzeń, które mają stanowić pewnego rodzaju drogowskaz dla osób, które poszukują prawdy i są zdolne ją zrozumieć/przyswoić. Istnieją także stowarzyszenia ezoteryczne, które wtajemniczają swoich członków wraz z uzyskiwaniem kolejnych stopni wtajemniczeń w których proces poznania przebiega progresywnie, tak, aby członkowie Ci byli odpowiednio przygotowani na wiedzę w jakiej posiadanie wchodzą. Są także tacy, którzy dzielą się z niektórymi swoją wiedzą w sposób bardziej lub mniej bezpośredni uważając, że zasługują one na jej poznanie bardziej niż reszta.

Pomimo jednak tego wszystkiego, wciąż istnieje i istniał będzie podział w którym nawet symbole i słowa mają dwa różne znaczenia - ezoteryczne i egzoteryczne. Ukryte i powszechne. To które jest znane powszechnie (egzoteryzm) oraz to, które jest znane jedynie dla nielicznych (ezoteryzm), stanowiąc podstawy na których zbudowany jest świat okultyzmu oraz wiedzy ezoterycznej.

Adnotacja: oryginalny artykuł został napisany przeze mnie w dniu 28 maja 2017r i wszelkie jego kopie również są mojego autorstwa.